Wat is licht eenvoudig uitgelegd is geen overbodige luxe. Licht is iets waar we elke dag mee te maken hebben, zeker als je fotograaf bent. Zonder licht is er geen foto. Maar wat is licht eigenlijk? Waar komt het vandaan? En waarom is licht zo belangrijk in fotografie?

In dit blog leg ik je uit wat licht is, op een eenvoudige manier die ook een 12-jarige snapt. Je ontdekt ook waarom licht zo’n grote rol speelt bij het maken van mooie foto’s, en hoe je als fotograaf slim kunt omgaan met zacht licht, natuurlijk licht en kunstlicht.

Wat licht is eenvoudig uitleggen dat valt nog niet mee. Want licht is een soort energie. Het bestaat uit kleine deeltjes die fotonen heten. Die fotonen reizen super snel — met wel 300.000 kilometer per seconde. Dat betekent dat als je nu een lamp aanzet, het licht bijna meteen je ogen bereikt.

Licht beweegt ook in golven, een beetje zoals water in de zee. En wat wij met onze ogen kunnen zien, noemen we het zichtbare licht. Dit is maar een heel klein stukje van alle soorten licht die er zijn.

Voor de fotograaf is de natuurkundige kant wat minder belangrijk. Veel belangrijker is wat licht eigenlijk aan het licht brengt. 

De meeste mensen denken bij licht meteen aan de zon. En dat klopt: de zon is onze belangrijkste lichtbron. Zonlicht is eigenlijk een grote bundel fotonen die vanuit het heelal naar de aarde komen.

Andere lichtbronnen zijn:

• Lampen (zoals LED-licht en gloeilampen),
• Kaarsen en vuur,
• En zelfs sommige dieren, zoals vuurvliegjes, kunnen licht maken!

In de fotografie werk je meestal met drie soorten licht:

• Natuurlijk licht (zoals zonlicht of daglicht),
• Kunstlicht (zoals flitsers of studiolampen),
• En gereflecteerd licht (licht dat via een witte muur of reflectiescherm terugkomt).

Als je een foto maakt, leg je eigenlijk licht vast op een sensor of op film. Zonder licht krijg je dus ook geen foto! Licht zorgt voor:

• scherpte,
• kleuren
• en vooral sfeer.

Zacht licht zorgt voor een rustige, dromerige sfeer met zachte schaduwen. Hard licht (zoals felle middagzon) geeft juist sterke contrasten en harde lijnen. Veel fotografen houden van fotograferen tijdens het gouden uur, vlak na zonsopgang of voor zonsondergang. Het licht is dan warm en zacht — perfect voor een portretfoto met natuurlijk licht.

Wist je dat wit licht eigenlijk bestaat uit allemaal kleuren? Je ziet dat bijvoorbeeld als er een regenboog is. Een regenboog ontstaat doordat het zonlicht wordt gebroken in kleine waterdruppels. Je krijgt dan rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo en violet — net als in een kleurenpalet van een camera.

Ook in de fotografie spelen kleuren van licht een rol. Het licht ’s morgens is kouder (meer blauw), terwijl avondlicht warmer is (meer oranje). Dit noemen we de kleurtemperatuur van licht. Slim omgaan met kleurtemperatuur kan je foto echt laten spreken.

Licht is altijd je belangrijkste gereedschap. Niet de camera. En daarom:

1. gebruik natuurlijk licht waar mogelijk. 
2. vermijd fel zonlicht midden op de dag. Het geeft harde schaduwen, zeker bij portretten. 
3. gebruik een reflectiescherm om licht terug te kaatsen en schaduwen op te lichten.
4. probeer te spelen met tegenlicht voor een dromerig effect, vooral bij kinderportretten in de avondzon.

Wees niet bang om kritisch naar je foto’s te kijken, wees eerder nieuwsgierig. Hoe kun je dit de volgende keer nog beter doen. Stel jezelf steeds weer de vraag hoe je als fotograaf het licht hebt gebruikt.

Licht is niet zomaar iets dat je nodig hebt om te zien. Het is een bron van schoonheid, gevoel en betekenis. Elke foto die je maakt is eigenlijk een spel van licht en schaduw. Als fotograaf schilder je met licht. Je vertelt verhalen met licht. Dit leg je in beelden vast.

Licht is veel meer dan de helderheid om de omgeving te kunnen zien. Het is mateloos boeiend en voor een natuurkundige leek als ik heeft het iets magisch.  Licht gedraagt zich nooit op dezelfde manier.

Voor een fotograaf is het een voorwaarde te weten en te kunnen zien hoe het zich gedraagt, en wat je er mee kan doen.  En hoe je dit kan inzetten en omzetten naar een sfeervol beeld.  Of je nu fotografeert met natuurlijk licht tijdens het gouden uur of in de studio met kunstlicht — goed omgaan met licht maakt foto’s sterker, zachter of juist krachtiger. Licht is het  belangrijkste gereedschap voor een fotograaf.